In memory of the 96 men, women, and children who tragically died
and the countless people whose lives were changed forever.
FA Cup semi-final Liverpool v Nottingham Forest.
15th April 1989.
"You'll never walk alone".
Door: Willy Rooyakkers
SHEFFIELD| De redactie van deze website zou deze niet 'produceren' als we niet de geschiedenis van het voetbal zouden kennen. Daarom togen wij twee jaar geleden naar Sheffield, de industriestad in South Yorkshire waar het oudste voetbalstadion van Engeland ligt waar nog steeds professioneel voetbal wordt gespeeld. We hebben het hier over Bramall Lane, de thuishaven van Sheffield United. Hierover in de nabije toekomst meer. Tegelijkertijd zal de stad echter ook moeten leven met het nooit meer wegtrekkende litteken dat ontstaan is na de gebeurtenissen in Hillsborough, dat andere legendarische voetbalstadion binnen de gemeentegrenzen. Op 15 april 1989 werd in het huis van vaste bespeler Sheffield Wednesday namelijk de halve finale van de FA Cup gespeeld tussen Liverpool en Nottingham Forest. Na een paniekuitbraak op de overvolle tribune achter het doel, links van 'the clock', ontstond er namelijk hevig gedrang en vonden liefst 95 Liverpool-fans direct een verschrikkelijke dood. Een jaar later kwam daar een 96e slachtoffer bij toen men in het ziekenhuis de apparatuur uitzette van een niet meer wakker wordende man. Het jongste slachtoffer was nog maar 10 jaar oud, de oudste 67.
Bovenstaande, cursief afgedrukte, tekst staat op de gedenksteen die 10 jaar na de ramp geplaatst is voor de ingang van het stadion. Nog steeds komen ieder jaar vele 'scousers', zoals de mensen uit Liverpool in Engeland steevast genoemd worden, bijeen om de doden te herdenken. Voordat de herdenking begon mochten we van een vriendelijke medewerker stiekem het afgesloten stadion binnen. Achter het doel waar de ramp 27 jaar eerder had plaatsgevonden hadden zich reeds plukjes scousers verzameld en er lagen ook al bloemen in het doel. We voelden ons pas echt klein worden toen we een volwassen vent van minimaal honderd kilo zwaar en bijna twee meter lang als een kind zagen huilen op de schouder van een andere kerel. Tranen met tuiten, wezenloos voor zich uitstarend richting de prachtig gemaaide grasmat van Hillsborough. We schatten hem rond de vijftig jaar oud, waarschijnlijk stond hij hier dus ook als begin twintiger en zag hij vrienden/familieleden voor zijn neus de dood vinden. Wat opvalt is dat de Liverpool-fans overkomen alsof het supporters zijn van een amateurclub. Een echte familie. Vrouwen, kinderen, mannen van alle leeftijden komen hier hun respect betonen. Waarschijnlijk een dierbare herdenken. Een bijkans voyeuristische ervaring voor ons, wat hebben we hier eigenlijk te zoeken? We durven de mensen niet aan te spreken, wie zijn wij dan wel? Voetbaltoeristen uit Nederland....tja.
Herdenking
Later zijn we toch present bij de herdenking zelf. Bij de gedenksteen verzamelen zich zo'n honderd mensen die, sommigen getooid in Liverpool-kleuren, een soort van eucharistieviering bijwonen. A4-tjes worden uitgedeeld met de tekst van de 'mis', een vrouw van negentig komt een krans leggen. Uiteraard denken we op zo'n moment: "Zou ze een man of kind hebben verloren?". Een heuse priester voert het woord en er wordt "You'll never walk alone" ingezet. Het is een even trieste als indrukwekkende ceremonie. Een jaarlijks gebeuren. Toch is het deze keer meer speciaal. De scousers voeren namelijk al jaren een strijd tegen de politie van South Yorkshire, de verantwoordelijke ordedienst rondom de wedstrijd in 1989. We zien allemaal afbeeldingen staan, op muren en stukken papier met de letters 'Justice for the 96', 'HJC' of gewoon 'J96'. We durven niet te vragen wat het betekent maar komen er al snel achter wat erachter steekt. De nabestaanden weten dat ze hun dierbaren niet terugkrijgen maar willen wel gerechtigheid in de vorm van dat iedereen moet weten dat de doden niet zijn gevallen vanwege eigen stommiteiten. Nee, de schuld ligt volgens de nog steeds rouwende scousers bij de politie die veel te laks heeft gehandeld en daarna tijdens het vooronderzoek ook nog eens alleen maar bezig was om de schuld af te schuiven. Vooral dat laatste heeft veel woede veroorzaakt, en extra verdriet. 'Mensen maken fouten", zo tekenen we op uit de mond van een vriendelijke mevrouw in een witte jas, "Maar het zou ons zo goed doen als ze openlijk toegaven dat onze jongens niet zijn gestorven vanwege hun eigen stommiteiten. Met dat laatste valt moeilijk te leven." Een beetje voetbalkenner weet dat Liverpool in 1985 ook al betrokken was bij die andere grote ramp in de geschiedenis van het internationale voetbal: het 'Heizeldrama' in Brussel waar voorafgaande aan de Europa Cup 1-finale tussen Liverpool en Juventus een muurtje instortte en 39 mensen uiteindelijk het leven lieten. De Italianen werden met 32 slachtoffers het hardste getroffen maar de Engelsen kregen 'de schuld' en vooral dat aspect hakte er toen ook al flink in. Het betekende een eerste litteken, later kwam daar dus nog die verschrikkelijke allesverschroeiende wond van Hillsborough bij. Op de dag dat wij er waren leek het erop dat er snel officieel duidelijkheid zou komen rondom de rol van de politie tijdens de ramp in Sheffield vandaar dat het dus een speciale editie betrof.
Opgepakt
Na de herdenking dropen we nederig af richting de dichtstbijzijnde pub, The Park genaamd. De scousers bestelden daar nog een lekkere pint voordat men weer richting huis ging. Een paar weken later verscheen in de kranten het bericht dat er hoge functionarissen van de South Yorkshire Police dan toch waren opgepakt vanwege nalatigheid tijdens en vooraf de ramp van 1989. In menig huiskamer te Liverpool zal met instemming, opluchting en emotioneel traantje zijn gereageerd. "Justice for the 96!".
