[RECENSIE] Over Roberto Baggio is ooit gezegd dat er ijs door zijn aderen stroomt, vanwege zijn kalmte voor het doel. Toch is er één moment in zijn carrière waarop het Italiaanse ijskonijn lijkt te smelten: voor het oog van de wereld mist Roby de allesbeslissende strafschop in de WK-finale van 1994 tegen Brazilië, schiet vanaf elf meter hoog over. Een traumatisch moment dat hem zijn hele carrière zal achtervolgen.
Door René van Sijes
Die WK-finale, dat ene moment, loopt als een rode draad door de biografische film over Baggio die sinds 26 mei op Netflix staat. Titel van de rolprent: Il Divin Codino (The Divine Ponytail, ofwel De Goddelijke Paardenstaart), Baggio's bijnaam vanwege zijn opvallende haardracht.
De film is volgens kenners 'het Italiaanse antwoord' op een eerder verschenen filmdocumentaire over Maradona. Misschien is dat zo, maar het mag duidelijk zijn dat de twee voetballers absoluut onvergelijkbaar zijn, op het veld noch daarbuiten. Dit geldt ook voor de films. Bovendien is dit geen documentaire, maar een speelfilm. Een samenwerking van Netflix met de Italiaanse productiemaatschappij Mediaset, eigendom van oud-premier Silvio Berlusconi.
Op internet staan inmiddels diverse recensies waarin de film aardig wordt afgekraakt en weggezet als saai en langdradig. Voor Tismar geen reden om niet te kijken. Immers, wie is niet een beetje klaar met de overdosis aan smeuïge boeken en films over de buitensporige levensstijl van veel (ex)profvoetballers? Biografieën over seks, drugs en rock 'n roll, dikke bolides, gokverslaving, geldsmijterij, losbandig leven, hooliganisme... Dat weten we nu wel.
Toch is niet alle kritiek onzinnig. De film laat veel weg; er worden grote sprongen in de tijd gemaakt. De biografie is verre van compleet, duurt slechts anderhalf uur. Maar is dat erg? Wie zit nog te wachten op Baggio's voetbalcarrière chronologisch in beeld gebracht? Zulke dvd'tjes zijn al gemaakt. Of kijk anders op internet voor de feiten. Zo was Baggio de enige Italiaanse voetballer die in drie wereldkampioenschappen scoorde (1990, 1994 en 1998). En: als 26-jarige werd de aanvaller in 1993 uitgeroepen tot Europees Voetballer van het Jaar (Dennis Bergkamp werd dat jaar tweede).
In de film wordt Baggio (gespeeld door Andrea Arcangeli) neergezet als een heuse familieman. Rustig, bescheiden, innemend. Hij gaat geregeld jagen met zijn pa (gespeeld door Andrea Pennacchi), met wie de jonge Roberto vooral een moeizame relatie heeft. Zo staat zijn vader allerminst te juichen als het voetbaltalent zijn eerste profcontract tekent. Direct maakt papa zijn zoon duidelijk dat hij thuis niet hoeft te rekenen op een voorkeursbehandeling. Zijn zeven (!) broers en zussen verdienen allemaal evenveel aandacht.
De kijker ziet ook hoe het jonge supertalent zoekt. Naar zingeving, drijfveren, focus, houvast... Als jonge profspeler alleen in een vreemde stad heeft Baggio heimwee. Dolend door de straten ontmoet hij in een platenzaak, op zoek naar een elpee van The Eagles, iemand die hem inwijdt in het boeddhisme. Het zal zijn leven verrijken, zijn rusteloze aard kalmeren. En dat komt goed van pas, al was het maar omdat Baggio in zijn loopbaan meermalen moet revalideren na zware blessures. Ook komt hij tot het inzicht dat zijn aanvaringen met trainers wellicht terug te voeren zijn op de relatie met zijn vader.
Vooral in Italië zal de film worden gewaardeerd. Baggio is een volksheld, een fenomeen dat zijn hele profcarrière in de Serie A speelt. Bijna twee decennia lang is hij te bewonderen op de Italiaanse velden. Goed 488 duels en 216 doelpunten. In een online enquête, uitgevoerd door de FIFA in 2000, eindigt Baggio vierde in de lijst van de Beste Spelers van de 20e eeuw (na Maradona, Pelé en Eusebio).
Baggio (1967) start zijn profcarrière in 1985 als hij wordt ingelijfd door Fiorentina. In 1990 gaat de aanvaller voor een recordbedrag (circa 13 miljoen euro) naar aartsrivaal Juventus, waar hij in 1993 de UEFA-cup wint en in 1995 de dubbel grijpt. Daarna volgt een transfer naar AC Milan, pakt hier in 1996 de landstitel. Via Bologna gaat zijn profcarrière vervolgens naar Inter en eindigt bij Brescia.
Alle drie de WK's waaraan Baggio met de Azzurri deelneemt, eindigt de droom vanaf de penaltystip (1990 halve finale tegen Argentinië, 1998 kwartfinale tegen Frankrijk). Maar dat juist híj in 1994 mist tegen Brazilië... In de Serie A benut dan namelijk niemand meer strafschoppen dan De Goddelijke Paardenstaart. Juist daarom wijst bondscoach Sacchi hem ook aan als vijfde en laatste strafschoppennemer.
Om uiteindelijk hoofdrolspeler te worden in één van de grootste WK-drama's ooit. Terwijl Roby, zoals fans hem liefkozend noemen, zijn team zowat in zijn eentje naar de finale heeft geloodst. Die hoofdrol kan hij in de finale niet vervullen; een blessure speelt hem parten in de snikhete Rose Bowl in de VS.
Jarenlang achtervolgt de strafschop Baggio. Hij wil zijn fout uitwissen, rechtzetten. Of dit mogelijk is en of hij hiervoor de kans krijgt, is de vraag. Maar wat maakt het uit; één ding staat vast: het volk heeft Roby allang vergeven. Bovendien, zo leert zijn geloof: de reis is belangrijker dan het einddoel.
Il Divin Codino geeft kortom een verre van compleet beeld van Baggio's leven en voetbalcarrière. Wie daarnaar zoekt, kan beter een biografie lezen of een dvd'tje uit de zero's opsnorren. Ook voor actie en flitsende voetbalbeelden: niet deze film, want de nagespeelde voetbalmomenten zijn niet groots en meeslepend. Wel een bijzonder aangename - eerste en nadere - kennismaking met het fenomeen Roberto Baggio voor de fijnproever. Op zijn Italiaans.