REDACTIE| Tismarvoetbal gaat steeds maar weer op zoek naar 'de ziel' van het voetbal. Authenticiteit en nostalgie spelen daarin een belangrijke rol. Onlangs dachten we ineens terug aan dat gekke jaar 1982 toen ineens het daarvoor altijd zo zieltogende Helmond Sport naar de Eredivisie promoveerde en het vervolgens zelfs klaarspeelde om een seizoen te overleven op dat niveau.
Door: Willy Rooyakkers
Als piepjong ventje opgroeiend in het Oost-Brabant rond 1980 was het leven best overzichtelijk. Je ging naar de lagere school in het dorp, deed je best als voetballer van het plaatselijke clubje en op woensdag ploos je de nieuwste uitgave van de Voetbal International tot en met de laatste komma helemaal uit. In die tijd kon je in dit magazine nog nieuwtjes lezen want op de regionale dagbladen na was er verder geen enkele nieuwsbron te bekennen op het gebied van voetbal. Je was ook toen al in Oost Brabant supporter van PSV, Ajax of Feyenoord en tegelijkertijd had iedereen ook een zwak voor de Brabantse provincieclubs. Helmond Sport volgde je eigenlijk niet zo want deze formatie stond steevast onderaan in de Eerste Divisie. Meestal omringd door inmiddels al lang ter ziele gegane BVO's als bijvoorbeeld SC Amersfoort, SC Veendam en FC Wageningen. Als jeugdspeler kwam je tijdens de competitie regelmatig op Sportpark De Braak in Helmond waar immers ook amateurverenigingen als MULO en Helmondia'55 resideerden. Van laatstgenoemde club nam het net opgerichte Helmond Sport in 1967 de proflicentie over en schreef zich zodoende in voor de toenmalige Tweede Divisie, het derde profniveau destijds. Je speelde tegen MULO dan onder de rook van het stadionnetje dat desalniettemin een magische aantrekkingskracht op je uitoefende. Die vier lichtmasten en tribunes aan de lange zijde waren best imponerend, pas jaren later besefte je dat het één en al kneuterigheid betrof. Soms mocht je in het stadion een wedstrijdje spelen als je geselecteerd werd voor het regionale jeugdelftal kring Helmond en dan keek je je ogen uit in de kleedkamer van de grote profs want daarin stond een heuse lederen massagebank geparkeerd. Dat was niet normaal, dat was toen in onze beleving zoiets hetzelfde als dat nu kinderen van 10 jaar een kijkje mogen nemen in de catacomben van het Santiago Bernabeu. Magisch gewoon.
Piet van Lier
Maar goed. Helmond Sport dus. Ineens woei er een andere wind op De Braak. In 1979 was de vermogend geworden kippenslachter Piet van Lier voorzitter geworden van de club en deze zakenman pakte alles meteen goed aan. Van Lier zorgde voor aanwas van nieuwe sponsoren en kreeg het zodoende voor elkaar de structurele schulden van de club weg te werken. Vervolgens versterkte hij de selectie met een aantal spelers die bij PSV net buiten de boot vielen zoals Johan van der Hooft, Gerrie Dijkstra en Harry Lubse die dan met zijn 30 jaar al als 'oud' wordt gezien. De selectie van de Helmonders stond sowieso bol van spelers die eerder bij PSV een doorbraak probeerden te forceren. Het geld om die spelers te halen vergaarde hij gedeeltelijk ook om te kiezen voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Helmond Sport wordt uiteindelijk kampioen in 1982 van de eerste divisie en doet dat met een groep van slechts vijftien man. Harry Lubse, jaren later tegen Fox Sports: "Er stonden vijftien man op het veld bij de huldiging, iedereen verbaasde zich daarover maar meer hadden we er gewoon niet. Dat is tegenwoordig niet meer voor te stellen." De belangrijkste zet deed Van Lier echter door de Limburger Jan Notermans, zelf een begenadigd ex-voetballer, aan te stellen als trainer. Hij kreeg Helmond Sport écht aan het voetballen, vooral het positiespel ging met sprongen vooruit. Op 1 mei 1982 werden de Helmonders kampioen van de eerste divisie door thuis met 2-1 van Veendam te winnen. Het stadionnetje De Braak barstte met 9.000 fans volledig uit zijn voegen en heel de binnenstad stortte zich in een verlaat carnavalsfeest toen Lubse diep in blessuretijd, volgens de overlevering ook nog eens in buitenspelpositie, de winnende goal wist te maken. Het onmogelijk geachte was toch gerealiseerd: Helmond Sport ging naar de Eredivisie!
Otto, Otto, Otto
Het succes leverde veel voordelen op want meteen werd er begonnen met de bouw van een overdekte staantribune aan de Noordzijde. Dit nieuwe onderkomen bleek later veel keepers van de tegenpartij enorme schrik aan te jagen want een paar duizend scheldende Helmonders op een afstand van drie meter in je nek is best bedreigend. Ook als je uit Rotterdam of Amsterdam komt. Overal in de regio hadden de mensen het over Helmond Sport, zelfs in de dorpen op vijftien kilometer afstand begon het te leven. Uiteindelijk kwam het dan zover dat de schrijver van dit stukje op 25 september 1982 voor het eerst afreisde naar Helmond om een heus duel in de Eredivisie bij te wonen tussen de lokale helden en het bezoekende Roda JC dat op dat moment zelfs de ranglijst aanvoerde. Een geweldig affiche dus en de weergoden hadden er ook zin in want het betrof een heerlijke nazomerse zaterdag. We kochten een kaartje voor de lange oude staantribune, tegenover het ereterras. De kosten zullen ongeveer 12 gulden 50 zijn geweest, een vermogen voor een jong manneke. Eenmaal op het 'vak' aangekomen bleek dat de hekken rondom het veld bijna net zo hoog waren als het dak van de tribune die de benaming 'krakkemikkig' eigenlijk niet eens waard was. Er zat hooguit een spleet van een meter tussen hek en dak. Aangezien ik in die tijd maximaal 1,70 meter hoog was en vooraan tegen het hek stond geparkeerd werd er een onbedoelde claustrofobische experience gecreëerd. Maar daar dacht je niet aan want het duurde niet lang voordat de helden van de thuisploeg, in een ondertussen afgeladen vol De Braak, één voor één vanuit de catacomben onze kant op kwamen joggen. Ze liepen een meter of vijftig met de middenlijn mee om dan vlak voor onze neus onder luid gejuich en typisch Helmondse aanmoedigingen als 'kom op matje' af te buigen richting de goal aan de noordzijde. Op een gegeven moment kwam er een naar corpulentie neigend kalend mannetje in een afwijkend tenue onze kant op. De hel brak meteen los, uit duizenden kelen klonk het ineens: "Ottoooooh, Ottooooh, Ottoooh.....". Het bleek hier te gaan om de blijkbaar immens populaire doelman Otto Versfeld. De als een anti-held ogende keeper die een absolute cultstatus had weten te verwerven bij de ineens flink gegroeide aanhang van Helmond Sport. Niemand kon toen nog vermoeden dat deze met geweldige lijnreflexen gezegende kleine held een jaar later uit zou groeien tot een tijdelijke bekende Nederlander omdat hij onbedoeld als figurant actief was in de beroemde scene rondom de Johan Cruijff/ Jesper Olsen-penalty. Opvallend geliefd bleek ook Ad de Wert, de centrale verdediger die in 2015 al op 62-jarige leeftijd zou komen te overlijden.
Dijkstra
Slechts één speler van Helmond Sport werd uitgefloten: Gerrie Dijkstra. Toen ik vroeg waarom dat zo was kreeg ik te horen dat hij 'niet hard genoeg werkte', of zoiets. Daarop kreeg ik meteen een zwak voor die jongen, hoopte dat hij het ongelijk van al die elkaar napratende jan-met-de-pet-figuren zou bewijzen. Ik keek zo eens naar de opstelling van de gasten uit Kerkrade. Er stonden namen op als die van Martin van Geel, John Eriksen, René Hofman, Eus Marijnissen en Roger Raeven. Geen misselijk elftal derhalve, een team dat in de huidige tijd ook minimaal in de subtop zou meedraaien. Helmond Sport leek kansloos maar na een sterk begin van de bezoekers beten de gastheren zich vast in de tegenstander. Adje de Wert had het achterin goed onder controle en op het middenveld mochten terriër Jack Edelbloedt en good-old Jo Lacroix van scheidsrechter Henk van Ettekoven nog ouderwets hun gang gaan. Vlak voor rust had Roda-rechtsback Eugene Hanssen het weer eens lastig met de kwikzilverachtige Johan van der Hooft waarna de bal op de stip ging. "Pienentie!", hadden vele kelen Van Ettekoven al dringend geadviseerd waarna even later de van MVV overgekomen Robert Cox naar voren stapte en vanaf elf meter het stadionnetje in vuur en vlam zette: 1-0. Eerlijk gezegd dacht ik toen dat het dak zou instorten en de slappe constructie onder mijn voeten eveneens. Wat wel mooi was: Gerrie Dijkstra zat goed in de wedstrijd. Het gemopper op hem verstomde, regelmatig liet hij zien wel degelijk aardig te kunnen voetballen. Nee, het was geen sjouwer zoals enorm geliefde schavers als Edelbloedt en André Klaassen maar voetballen kon hij écht wel, zelfs beter dan de meesten om hem heen. Na de pauze was het dan ook Dijkstra die met een droge knal de verlossende 2-0 op zijn naam zette. Wat Roda JC ook probeerde daarna: niets lukte meer, de thuisploeg gaf geen krimp en sleepte de winst over de streep. Een schitterende zege derhalve op de actuele koploper van de eredivisie, een winstpartij van epische betekenis in de geschiedenis van de kleine club.
Volgen
Er volgden daarna nog vele bezoekjes aan De Braak, zeker ook in dat seizoen en het jaar erop, maar het duel tegen Roda JC bleef ondergetekende altijd bij. Het was een voetbalavond zoals het nu alleen nog wordt beleefd in sommige stadions uit lagere leagues in Engeland. Echt 'Old-skool', lang voordat die term bedacht werd. Helmond Sport wist het voor elkaar te krijgen dat jaar om handhaving te realiseren. Trainer Jan Notermans leverde echt een topprestatie met zijn team dat middels noodverbanden in elkaar was gezet. Net als het stadionnetje, met de bekende privé-daken achter de goal aan de Bakelse dijk, dat langzaam maar zeker gemoderniseerd werd. De wedstrijden tegen PSV, of 'Fiellups' zoals de Helmonders steevast zeiden, vormden in die twee eredivisiejaren absolute hoogtepunten want het ging immers tegen de grote rijke buren die een zak geld van de hoofdsponsor kregen in die periode. En bij Helmond speelden dus allerlei spelers die het in Eindhoven niet gered hadden. Legendarisch was het moment toen Jurrie Koolhof op 5-2-1983 dacht te scoren door Otto Versfeld te passeren maar terwijl de spits, onlangs helaas veel te vroeg overleden, juichend wegliep hij niet zag dat de bal in de modder voor de doellijn bleef smoren. En natuurlijk de strafschop van Johan Cruijff en Jesper Olsen. Ook historisch was de officiële competitiewedstrijd die Cruijff als speler met Ajax op De Braak kwam spelen. Hij werd vergezeld door spelers als Marco van Basten en Frenk Rijkaard die later zouden uitgroeien tot wereldsterren. Het zijn allemaal mooie herinneringen voor de mensen uit Helmond, deze tijden komen nooit meer terug. Wat rest is kijken naar de toekomst, hopelijk wordt er weer snelle nieuwe geschiedenis geschreven in het inmiddels tot SolarUnie Stadion omgedoopte De Braak te Helmond. Dagelijks rijd ik over de N279 richting Helmond en zie dan aan de andere kant van het water die vier lichtmasten opdoemen. Regelmatig gaan mijn gedachten dan terug naar die lange staantribune in 1982 toen Helmond Sport voor 10.000 doldwaze fans van de koploper in de Eredivisie wist te winnen. Levensgevaarlijk was het, het AZ-stadion wordt voor minder gesloten. Maar wat een feest ook. En wat hebben we gelachen om die opmerkingen van de Helmondse toeschouwers. Echt onvergetelijk jongelui.
